Eğitimde Fırsat Eşitliği: Dezavantajlı Gençlere Destek

1. Eğitimde Fırsat Eşitliği Nedir?
2. Eğitimde Fırsat Eşitliği Neden Önemlidir?
   a. Dezavantajlı Çocukların Eğitimde Karşılaşabileceği Zorluklar Nelerdir?
   b. Neden Dezavantajlı Çocuklara Fırsat Eşitliği Sağlanmalıdır?
   c. Dezavantajlı Çocuklara Fırsat Eşitliği Sağlamak için Atılabilecek Adımlar Nelerdir?
3. Eğitimde İnovatif Yaklaşımlardan Dezavantajlı Çocuklar Nasıl Yararlanabilir?
4. Toplumun Diğer Alanlarında Dezavantajlı Çocuklara Sağlanabilecek Destekler Nelerdir?
5. Deprem Bölgesinde Bulunan Dezavantajlı Çocuklara Nasıl Destek Olunabilir?

Eğitimde Fırsat Eşitliği Nedir?

Eğitimde fırsat ve imkân eşitliği, her bireyin kaynaklara ulaşma olanağının aynı olmasıdır. Aynı derecede eğitim ve öğrenim hakkına sahip olmasıdır. Eğitim sürecinde, fırsatların dağılımında ve sonuçlarında herhangi bir adaletsizlik veya ayrımcılık yaşanmamasıdır. Bu bağlamda eğitimde fırsat eşitliğinin çocuklar için âdil bir dünya ihtiyacını karşılamaya çalıştığını söylemek mümkündür.

Eğitimde fırsat eşitliği, her bireyin potansiyelini ortaya çıkarabilmesi ve yükseltmesini vurgular. Sosyal sınıf, cinsiyet, etnik köken veya diğer demografik unsurların bireyin eğitim haklarını kısıtlamasını engeller. Çünkü bu kavramın temel prensibi erişimdir. Eğitim hizmetlerindeki fiziksel, ekonomik veya sosyal engelleri ortadan kaldırmayı amaçlar. Okulları, kütüphaneleri, kaynakları ve  eğitim materyallerini ulaşılabilir kılar.

Bu kavramda olanakların âdil dağılımı söz konusudur. Örneğin sosyoekonomik durumu yeterli olmayan öğrenciler, fiziksel engeli bulunan bireyler veya kırsalda ikâmet edenler için eğitimde fırsat eşitsizliğini ortadan kaldırmaya çalışır. Eğitimde fırsat eşitliği, her bireyin farklı yetenek ve ilgilere sahip olduğu bilinciyle işler. Tüm çeşitlilik unsurlarını kucaklamayı hedefler. En parlak gençlerin en dezavantajlı çocuklarla buluştuğu noktada, ilgi bilgi sevgi üçgeninde bilimi sevdirmesiyle sosyo - ekonomik kalkınmanın ve  eğitimde fırsat eşitliğinin gerçekleşeceğini düşünüyoruz.

Eğitimde Fırsat Eşitliği Neden Önemlidir?

Eğitim ve fırsat eşitliği, birbirinden ayrıyken dahi son derece önemli iki kavramdır. Ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, 1922 yılında TBMM 3. toplantı yılını açılış konuşmasında şu sözlerle eğitimin önemini vurgulamıştır: “En mühim ve feyizli vazifelerimiz millî eğitim işleridir. Millî eğitim işlerinde mutlaka muzaffer olmak lâzımdır. Bir milletin hakikî kurtuluşu ancak bu suretle olur.” Çünkü eğitim; bireyin zihinsel, duygusal, sosyal ve fiziksel gelişimine katkıda bulunur. Bireye bilgi, beceri ve özgüven kazandırarak kendi potansiyellerini keşfetmesini sağlar. Bu potansiyelleri geliştirerek en iyi versiyonu hâline gelen bireyin önce kendisine, sonra dünyaya çeşitli faydalar sunması beklenir. Bizim hedefimiz Ata'mızın vizyonuna paralel; Birlikte İnsanlığa Faydalı İlklere İmza Atacak gençler yetiştirmektir.

Eğitim, bilinçli üyelerden oluşan bir toplum yaratır. Sosyal ve kültürel gelişmeleri destekleyerek toplumun ilerlemesi konusunda en önemli rollerden birini üstlenir. Yeniliklere ve teknolojik gelişmelere adaptasyon sağlayarak üretken, rekâbetçi ve nitelikli iş gücüne sahip bireyler yetiştirir. Böylece ekonomik kalkınmaya destek olur. Eleştirel düşünme becerisini geliştirdiği için demokratik değerleri destekler. Sağlık, refah ve kültürel zenginliğin önünü açar. Bu sebeple nitelikli eğitim, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları listesinde de yer alır.

Fırsat eşitliği ise bireyler arasında demografik unsurlara dayalı farkların birer dezavantaja dönüşmesini engeller. İstihdam, sağlık hizmetleri ve sosyal yaşamın her noktasında tüm bireyler için eşitsizliklerin azaltılmasını hedefler. Âdil, objektif ve yaşanılabilir bir dünya hedefler.

Eğitimde fırsat eşitliği de hedeflenen bu âdil dünyanın kurulabilmesi için gereklidir. Sunulan eşitlik sayesinde bireyler bulundukları sosyal sınıfı yükseltebilir Sosyal sınıf kavramını ortadan kaldırabilir. İnovasyon ve yaratıcılıkla dünyaya yeni bakış açıları, eserler ve icatlar sunabilir. Fırsat eşitliğinin sağlanması sadece bireyler için değil, eğitim sistemi için de önemlidir. Çünkü sağlıklı ve nitelikli bir eğitim, ancak fırsat eşitliği çerçevesinde gerçekleşir. Fırsat eşitliği ise daha kaliteli bir eğitim sistemi kurmayı başarır.

Dezavantajlı Çocukların Eğitimde Karşılaşabileceği Zorluklar Nelerdir?

Dezavantajlı çocukların eğitimde karşılaşabileceği zorluklar çeşitlidir. Çünkü çocukalrın sahip olabileceği dezavantajlar birbirinden farklıdır. Dezavantajlı çocukların eğitim sürecinde karşılaştığı yaygın engelleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Ekonomi: Türk millî eğitim sistemi, 12 yıl zorunlu ve ücretsiz eğitime dayalıdır. Ancak yine de gelir düzeyi düşük olan çocuklar ve gençler, kırtasiye, kaynak kitap ve deney seti gibi materyallere ulaşmakta zorlanır. Üniversite eğitiminde bu zorluklar büyür. Düşük gelir düzeyi, gençlerin ekstra eğitim alma veya kendilerini farklı alanlarda geliştirme şansını da azaltır. Bu durum, öğrencilerin eğitimlerine ve kendilerine odaklanmasını zorlaştırır.
• Altyapı: Dezavantajlı bölgelerde yaşayan gençler, altyapı ve kaynak bakımından yetersiz okullarda eğitim görür. Okul binalarının işlevsizliği, kütüphane kapasitesinin düşüklüğü ve laboratuvar eksikliği, eğitime ket vurur.
• Dil: Dezavantajlı gençler okuma, yazma, anlama ve kendini ifade etme becerilerini yeteri kadar geliştiremeyebilirler. Yabancı dil öğrenme konusunda avantajlı grupların gerisinde kalırlar.
• Başarı: Altyapı eksiklikleri ve diğer yetersizlikler, akademik geriliği beraberinde getirir. Bu gerilik, eğitimde başarısızlık hissi ve motivasyon eksikliğine yol açar.

Dezavantajlı gençler, sağlık sorunlarına da sahip olabilirler. Okula düzenli devam edememek, ciddi bir engel oluşturur. Avantajlı gruplarla beraber eğitim görmeye başladıklarında uyum zorluğu çekebilirler. Ailelerinden yeterli desteği ve rehberliği alamayabilirler. Tüm bu engellerin, uyum zorluğuna yol açması mümkündür. Bu uyumsuzluk ise sosyal ve kültürel izolasyonu beraberinde getirerek engellerin aşılmasını zorlaştırır.

Bütün bu faktörlerin üzerine asrın felaketi olan 6 Şubat depremleri sonrası yaşanan psikolojik ve maddi pek çok zorluğun farkındayız. Bu afet ve gelecekte de olacak olan depremlerin yaşadığımız gibi felakete dönüşmemesi için köklü çözümler üretilmesi gerektiğini bunun da tek yönteminin vicdanlı bilim olduğunun farkındayız. YGA olarak tüm odağımızı bu konuya çevirdik.

Neden Dezavantajlı Gençlere Fırsat Eşitliği Sağlanmalıdır?

Eğitimde fırsat ve olanak eşitliği, her bireyin insanî hakkıdır. Dezavantajlı çocuklara fırsat eşitliği sunmak, en başta gerekli adaleti sağlar. Temel insan haklarını bireye iade eder. Farklı kültürlerin ve bakış açılarının bir araya gelmesine yardımcı olur. Böylece hem eğitimde hem de toplum genelinde inovasyon ve yaratıcılığı teşvik eder. Saklı kalmış potansiyelleri ortaya çıkarır. Çocukların kendisi için en doğru alana yönelmesini destekler. Her bireyin topluma kazandırılmasının önünü açar. Nesillerin kaybolmasını engeller. Sağlıklı ve mutlu bir toplumun temellerini atar.

Dezavantajlı Çocuklara Fırsat Eşitliği Sağlamak için Atılabilecek Adımlar Nelerdir?

Dezavantajlı çocuklara fırsat eşitliği sağlamak, toplumsal adaleti ve sürdürülebilir kalkınmayı destekler. Bağımsızlık, ekonomik kalkınma ve çağdaşlık hem toplumların hem de insanlığın ortak hedefidir. Bu hedeflere ancak ilim ve fen ile yani bilimle erişilir. Bilgi ve teknolojiye dayalı hedeflere doğru inanç ve özveriyle yürüyerek çift kanatlı “know-how” ve "know-self", yani yapabilirlik ve kendini tanıma yeteneğimizi geliştirmemiz gerekir. Bu bilinçle yola çıkan YGA, Bilim Seferberliği ile dezavantajlı gençlere fırsat eşitliği sağlamak için büyük bir adım atmıştır.

Bilim Seferberliği çerçevesinde Türkiye’nin her köşesindeki ihtiyaç sahibi köy okullarına bilim setleri gönderilir. Son teknoloji bilim setlerinin içinde çocukların yaratıcı projelerde kullanabilecekleri elektronik, robotik ve kodlama modülleri dâhil olmak üzere gerekli tüm ekipman mevcuttur. Dünya çapında proje üretmeyi ve bilimsel bakış açısıyla hareket etmeyi öğrenen çocuklar, yılda iki kez teknoloji şenliğine katılırlar.

Eğitimde İnovatif Yaklaşımlardan Dezavantajlı Çocuklar Nasıl Yararlanabilir?

YGA, eğitimde fırsat eşitliğini etkileyen etmenlerden negatif olanları ortadan kaldırmayı hedefleyen bir vizyona sahiptir. En dezavantajlıya en son teknolojiyi ulaştırma hayaliyle yola çıkar. Çift kanatlı gençler yetiştirir. Bu kanadın biri vicdan, diğeri ise donanımdır. Bu bağlamda farklı programlar hazırlar.

Global Impact High School programı, dünyadaki sorunların kaynağını keşfetmeye çalışan ve problemlere çözüm arayan lise öğrencilerini bir araya getirir. Gençler, ekipleriyle beraber teknoloji temelli inovasyonlar geliştirir. Bu inovasyonları hayata geçirirken hem bireysel hem de ekip olarak gelişimi hisseder. Bu program, lise öğrencileri için gerçek bir girişim deneyimidir. Benzer bir deneyim yaşamak isteyen ve gönüllü projelerde yer almaya hazır üniversite öğrencileri ise Global Impact University programından yararlanabilirler.

Toplumun ne yazık ki hala dezavantajlı grupları arasında yer alan kadınlar da YGA ile engelleri aşar. Hazırlık, 1. ve 2. sınıf olmak üzere üç üniversite kademesinde eğitim gören kadınlar, birbirine destek olabilir. Birbirini Geliştiren Kadınlar programı kapsamında köy okullarındaki kız öğrenciler ile buluşulur. Bu proje, farklı YGA programlarına katılma şansını da artırır.

Toplumun Diğer Alanlarında Dezavantajlı Gençlere Sağlanabilecek Destekler Nelerdir?

Sürdürülebilir fırsat eşitliği için dezavantajlı gençlere toplumun tüm alanlarında destek sağlamak gerekir. Gençler, sanat ve spor gibi dallara teşvik edilebilir. Cinsiyet eşitliği gibi konularda eğitilerek doğrudan toplumsal düzen üzerinde köklü ve olumlu değişiklikler yapılabilir.

İstihdam Fırsatları Nasıl Sağlanır?

Eğitimde mentörlük programları, gençlerin kariyer hedeflerine ulaşmalarını kolaylaştırır. Staj ve benzeri imkânlarla iş deneyimi kazanmalarına yardımcı olur. Sertifikalı eğitim programları, özgeçmişlerini daha donanımlı hâle getirir. Dil desteği ise hem yerel hem uluslararası kariyerlerini destekler. Kuruluşlarda yeni mezunlar için ayrılmış kontenjanlar, gençlerin istihdam edilmesini kolaylaştırır.

Toplumsal Katılımını Artırmak için Neler Yapılabilir?

Dezavantajlı gençlerin toplumsal katılımını artırmak için sosyal ve kültürel projeler oldukça önemlidir. Ayrımcılıkla mücadele etmek, tüm gençlerin sosyal ortamlarda var olmasını kolaylaştırır. Kültürel duyarlılık ve destek grupları ile gençlerin toplumsal faaliyetlere katılmaları teşvik edilebilir. Dezavantajlı gençlerin ailelerini verilecek eğitimler ve ebeveynleriyle yapılacak görüşmeler de bu noktada önem taşır.

Dezavantajlı Gençlere Uzun Vadeli Destek Sağlamanın Yolları Nelerdir?

Dezavantajlı gençlere uzun vadeli destek sağlamanın yolu, sürdürülebilir eğitim programlarıdır. Burslar veya günlük faaliyetler, kısa vadeli çözümler olarak son derece etkilidir. Ancak YGA, desteklediği gençlerin isterlerse ömür boyu bu akademiyle iç içe yaşamasını sağlar. Böylece zamanında destek görmüş YGA mezunları, yeni neslin elinden tutmak için harekete geçer. Mecburiyete değil, gönüllülüğe ve vicdana dayalı bir destek zinciri kurulur.

Deprem Bölgesinde Bulunan Dezavantajlı Çocuklara Nasıl Destek Olunabilir?

Sürdürülebilir eğitim için her koşulda öğrenimin devam edebileceği bir zemin hazırlamak şarttır. Afet durumları da bu koşullara dâhildir. Afetlerin çocuklar üzerindeki etkisi zaten oldukça derindir. Fiziksel etkilerinin yanı sıra en büyük yarayı psikoloji üzerinde açan afetler, travmalara sebep olur. Çocukların ve gençlerin okula yeniden adapte olmasını zorlaştırırken eğitimin de aksamasına yol açar.

Deprem bölgesinde bulunan dezavantajlı çocuklar için destek hizmet almak şarttır. Böylece gençlerin psikolojisi bir miktar korunabilir. Grup etkinlikleriyle sosyal gelişim desteklenebilir. Duygu ve düşüncelerini paylaşmalarına teşvik etmek de gençlerin yaşadıkları süreci atlatmalarını kolaylaştırır. Bu dönemde güven ve eğlence, mutlaka eğitim sürecine dâhil edilmesi gereken kavramlardır.

Depremzede olan Dezavantajlı Çocukların Eğitimde Fırsat Eşitliği Nasıl Sağlanabilir?

Eğitimde fırsat eşitliği ilkesi ile çalışan YGA, depremzede öğrenciler için seferberlik projesi başlatmıştır. Deprem Seferberliği projesinde öğrencilerin aktif olarak katılım sağlayabilecekleri bilim atölyeleri kurulur. Uzman bilim insanları tarafından eğitilen gönüllüler, sahada çocuklara destek olur. Öğretmenler, sivil toplum kuruluşları ve şirketlerle birlikte hareket edilir. Siz de gerçekleştireceğiniz bağışlar ile depremzede çocukların eğitimde yeniden fırsat eşitliği kazanması için destek olabilirsiniz.